ويژگي هاي يك شهروند خوب
زماني مي توان به جامعه اي سعادتمند اميد داشت كه
شهرونداني مسئول و آگاه داشته باشد
مترجم: ناديا زكالوند
برگرفته از: wikihow
انسان در طول تاريخ همواره تحت قوانين و الگوهايي
که جامعه اش از او انتظار داشته زندگي کرده است. اما ما انسان ها به صرف پيروي از
الگوهايي خاص تبديل به شهرونداني خوب نمي شويم.
براي يک شهروند خوب بودن پيش از
هرچيز بايد انسان خوبي بود؛ کسي که پايبند اصول اخلاقي است و در هر شرايطي ارزش
هاي انساني را زير پا نمي گذارد.
در دنياي مدرن امروز، فرهيختگان
و سياستگذارهاي جوامع گوناگون در پي اتخاذ برنامه هايي هستند که بتواند شهرونداني
آگاه، داراي حس مسئوليت و همکاري تربيت کند. آنها با تدوين برنامه هاي آموزشي که
معمولااز مدارس و در سنين کودکي شروع مي شود، در تلاشند جامعه اي داشته باشند که
مردمانش برپايه اصل همکاري و همياري زندگي کنند و در نهايت جامعه شان را ارتقا
دهند. اما در واقع يک شهروند خوب چه رفتاري دارد؟
برخي جامعه شناسان سه تعريف کلي
درخصوص شهروندان يک جامعه آورده اند:
1 شهرونداني با احساس مسئوليت فردي
چنين شهروندي ياد گرفته است در
جامعه رفتار مسئولانه اي داشته باشد. براي مثال به محيط زيستش اهميت مي دهد و هرگز
در خيابان زباله نمي ريزد، در بازيافت زباله با دولت همکاري مي کند. به طور کلي
پيرو قوانين جامعه است. چنين شهروندي، به طورخودجوش به فقرا کمک مي کند و بدون
ترديد داوطلب انجام کارهاي عام المنفعه مي شود. معمولادر بيشتر جوامع برنامه هاي
آموزشي ترتيب مي دهند تا شهروندان خود را به داشتن اين نوع احساس مسئوليت تشويق
کنند. برنامه ريزان اميدوارند بتوانند شهرونداني تربيت کنند که صادق، منظم و
سختکوش باشند.
2 شهروندان مشارکتي
اين شهروندان از آن دسته افرادي
هستند که در مسائل و مشکلات شهري و اجتماعي جامعه خود حضوري فعال دارند. در واقع
روي تلاش جمعي بسيار تاکيد مي کنند و اصطلاحا جامعه محور هستند. اين شهروندان ياد
گرفته اند کنار هم و با کمک يکديگر جامعه شان را اداره کنند و کمتر از خود
رفتارهاي فردگرايي بروز مي دهند. مثلاشهروندي با احساس مسئوليت فردي ممکن است براي
کمک به فقرا، غذا سفارش دهد، اما در جامعه اي که شهروندانش رفتار مشارکتي دارند
مکاني براي تهيه غذا در نظر مي گيرند و با کمک يکديگر براي فقرا و بي خانمان ها
غذا درست مي کنند. چنين جامعه اي با وجود شهرونداني با اين خصوصيات که مي توانند
درقبال يکديگر رفتار متعهدانه اي داشته باشند و با همياري هم مشکلات را از ميان
بردارند، در نهايت به سعادت مي رسند.
3 شهروندان عدالت محور
اين نوع شهروندان از آگاهي بسيار
بالايي براي داشتن يک جامعه شايسته برخوردارند. آنها توانايي تحليل و درک تمام
مسائل جامعه خود را داشته و نقش متقابل نيروهاي اجتماعي، اقتصادي و سياسي را
کاملامي فهمند و به عدالت اجتماعي از هر جهت معتقدند و براي رسيدن به سطح مطلوبي
از عدالت تلاش زيادي مي کنند. اين نوع شهروندي با شهروندي مشارکتي شباهت هايي
درخصوص تاکيد کار دسته جمعي دارد و معتقد است براي حل مسائل و معضلات جامعه، کل
افراد آن جامعه بايد دخيل باشند.
روش هاي يک شهروند خوب بودن
با تعاريفي که از يک شهروند خوب
شد مي توان به اين نتيجه رسيد که شهروندان خوب در جامعه شان زندگي فعالي دارند و
براي بهبود و ارتقاي آن بسيار تلاش مي کنند. همه ما دوست داريم به عنوان يک شهروند
خوب شناخته شويم و هرکس که واقعا چنين آرزويي دارد مي تواند با روش هاي زير به اين
هدف دست پيدا کند:
1 آگاهي
پيش از هرچيز بايد آگاه به امور
و مسائل مختلف جامعه تان باشيد. برخي اين آگاهي را با تحصيل در رشته هاي مختلف به
دست مي آورند و براي بهبود اوضاع اقتصادي و اجتماعي جامعه شان قدم هايي برمي دارند
و برخي ديگر با مطالعه فراوان به اين منظور مي رسند. آگاهي بيشتر منجر به تصميم
گيري هاي بهتر، هم براي زندگي فردي و هم اجتماعي منجر مي شود. به طور مثال هنگام
راي گيري و ديگر فعاليت هاي مدني مي توانيد اميدوار باشيد که انتخاب درستي داشته
ايد.
2 سختکوشي
سختکوشي يکي ديگر از ويژگي هاي
يک شهروند خوب است. فرقي نمي کند در چه حرفه اي مشغول به کار باشيد. درعين حال که
مي توانيد شغل و درآمد داشته باشيد، به جامعه تان هم خدمت مي کنيد و در نتيجه
جامعه تان اقتصادي قوي تر خواهد داشت.
3 به روز بودن
يک شهروند خوب هرگز از مسائل روز
که روي زندگي جامعه و در نهايت وضع شخصي اش اثرگذار است، بي خبر نيست. بايد از
اخبار و وقايع روز مطلع باشيد و در عين حال وظيفه داريد نظرات و عقايد گروه هاي
مختلف را بشنويد و همه چيز را صرفا سفيد يا سياه نبينيد. در برنامه هاي مختلف
جامعه شرکت کنيد و هر کمکي از دست تان برمي آيد، انجام دهيد. البته به دنبال سود
شخصي در کمک هايتان نباشيد.
4 همياري و کارهاي داوطلبانه
هرگز از کمک کردن به ديگران
اجتناب نورزيد. شما به روش هاي مختلف مي توانيد به جامعه تان کمک کنيد:
مي توانيد در سازمان هاي محل
زندگي تان که در جامعه و بهبود آن نقش بسزايي دارند، داوطلبانه کمک کنيد.
مثلاسازمان هايي که برنامه هاي خانه سازي براي فقرا دارند.
خودتان را به رفتارهاي انساني
عادت دهيد. اگر توان مالي داريد، به کساني که دچار مشکل هستند، ياري برسانيد.
در برنامه هاي عام المنفعه مانند
تهيه غذا براي بي پناهان و بي خانمان ها شرکت کنيد.
خون و پلاسما اهدا کنيد. خون و
پلاسما مايعات حياتي بدن هستند و مي توانند جان هزاران بيمار را نجات دهند، بويژه
اگر داراي گروه خوني کمياب هستيد. کوچک ترين کمک شما مي تواند تفاوتي بزرگ بين مرگ
و زندگي ديگري باشد. اين کار بويژه در مواقع بحران مانند بلاياي طبيعي و جنگ بسيار
حياتي است.
به سازمان هاي خيريه پول اهدا
کنيد. البته بايد سازمان خيريه مورد نظرتان را بخوبي بشناسيد و سازماني باشد که در
کار خود صداقت دارد. زيرا برخي سازمان ها از پول هاي جمع آوري شده فقط براي اداره
موسسه خود بهره مي جويند.
در برنامه هاي بهبود و پاکسازي
محيط زيست شرکت کنيد.
از خريدن اجناس خارجي امتناع
ورزيد و با خريدن کالاهاي ساخت کشور خود، از صنايع کشورتان و رونق اقتصادي جامعه
تان حمايت کنيد.
در مصرف انرژي، مقتصدانه و صرفه
جويانه رفتار کنيد و به آيندگان خود نيز اهميت بدهيد.
5 کمک هاي اوليه
يادگرفتن کمک هاي اوليه و ديگر
عمليات اورژانسي، يکي از کارهايي است که هر شهروند خوب و مسئولي بايد بداند تا
بتواند در مواقع بحران به داد همنوعان خود برسد . اگر شما قبلااين آموزش ها را
ديده ايد، سعي کنيد هرچند سال يکبار اطلاعات تان را به روز کنيد تا از مهارت تان
کم نشود؛ زيرا تحت فشار روحي ممکن است براحتي آموخته هايتان را فراموش کنيد.
6 ايجاد شغل
هرزمان که توان مالي داشتيد، فرصت
هاي شغلي ايجاد کنيد. با کارآفريني مي توانيد تعدادي از افراد جامعه تان را به کار
گرفته و از نرخ بيکاري بکاهيد. در واقع اگر تمام کساني که موقعيت هاي مالي خوبي
دارند با کسب آگاهي، فرصت هاي شغلي مناسبي ايجاد کنند، جامعه کمتر با بحران بيکاري
مواجه مي شود و به مرور زمان اقتصاد و وضع کشور رو به رشد مي گذارد. البته اگر وضع
مالي تان در حدي نيست که بتوانيد مثلاکارگاه يا شرکتي راه بيندازيد، اما درحدي است
که بتوانيد هرازگاهي يکي دو نفر را به کار بگيريد، باز هم در زمينه ايجاد فرصت هاي
شغلي موثر هستيد. مثلامي توانيد در برخي کارهاي منزل تان مانند شستن فرش ها يا
تميز کردن پنجره ها از ديگري کمک بگيريد و با اين کار فردي بيکار و نيازمند را به
کار بگماريد. با اين روش باعث مي شويد او بتواند روي پاي خودش بايستد.
7 انتخابات
مهم ترين کاري که مي توانيد به
عنوان يک شهروند خوب انجام دهيد، شرکت فعالانه در انتخابات و مسائل مهم جامعه تان
است. بسياري از مردم نسبت به اين موضوع بي تفاوت هستند و شايد هم فقط در راي گيري
هاي بسيار مهم شرکت کنند. اما مسئولان هر جامعه اي که به نظرات مردم خود اهميت مي
دهند و براي بهبود وضع جامعه تلاش مي کنند، از شهروندان انتظار دارند در هر
نظرسنجي حضور فعالي داشته باشند.
8 سالم بودن
يک شهروند خوب به سلامت خود نيز
اهميت مي دهد. زيرا بيماري نه تنها باعث آزار خود فرد مي شود، بلکه ديگران را هم
به دردسر مي اندازد. بنابراين با دوري از رفتارهاي مخرب مانند اعتياد و رعايت
تغذيه درست و ورزش هاي مناسب، تا جايي که مي توانيد مراقب سلامت و بهداشت خود
باشيد.
روزنامه جام جم، شماره 4195 به تاريخ 26/11/93،
صفحه 14 (جامعه)